Magaalada Gaarisa waxaa ka dhacday munaasabad guur wadareed loogu sameeyey in ka badan afartan lamaaneyaal oo ah dad danyar ah, oo doobab iyo gabdho isugu jiray, kuwaas oo laga soo xulay qaybaha kala duwan ee Ismaamulka Gaarisa.
Sida ay BBC-da u sheegtay Xaawo Cabdi Sahal (Xaawo deggan) oo ah Madaxa xafiiska ismaamulka degmada Gaarisa u qaabilsan arrimaha jinsiga, dhaqanka, isboortiga, dhallinyarada iyo arrimaha bulshada, talaabadan ayey u qaadeen sidii loo caawin lahaa dadka duruufuhu u suuragalin waayeen inay guursadaan sababo dhanka kharashka ah.
Dadka la isku daray ee guurkoodu sida wadajirka ah ugu dhacay Gaarisa, waxay isugu jireen dad da’doodu u dhaxayso labaatan sano jir ilaa 50 jir muddo doonayey inay guursadaan balse uu u hirgali waayey.
“Howshan waxaa dhiraan dhirinta iyo qabsoomideeda lahaa Ismaamulka Gaarisa, kuwaas oo bixiyey kharashka doonista, kan guriga iyo ilaa shaqo galinta lamaanaha” sida ay BBC u sheegay Xaawo Cabdi.
Xaawo, ma sheegin qiimaha rasmiga ee ku baxay aqal galka lamaanayaasha basle waxay xustay in wax kasta oo alaabta guriga ee arooska oo ka kooban jiif, fadhi iyo agab kalaba loo dhamaystiran qoysaska la isku daray.
Mar BBC-du waydiisay Xaawo, in dadkan iyagu hore ay u lahaayeen xiriir iyo haasawe wadaag, ama inay iyagu ay isku raadiyeen ayey tiri “Dadkan iyaga ayaa is calmaday oo muddo dheer soo sheekaysanayey kuwa dhowr sano ayey soo wada socdeen kuwa ugu yar ayaa ilaa sidded bilood ayey soo wada haasaawayeen, marka annagu kaliya waxaan ka caawinayney guurka, maadaama ay danyar ahaayeen”.
- Wax ka ogow lacagta habeenkii ku baxda meydka lagu hayo qaboojiyaha ee Soomaaliya iyo sababta loogu hayoSaacad ka hor
- Maxay Somaliland ka tiri inay Hargeysa joogaan Saraakiil Itoobiyaan ah oo diyaarinaya dhaqan galka heshiiska MoU4 Saacadood ka hor
- Madaxweynihii Afrikaanka ahaa ee Addis Ababa uga badbaaday iskudayga dil xilli uu ku sii jeeday xarunta shirka Midowga Afrika7 Saacadood ka hor
Guur wadareedkan ayaa dadka uu dhex maray laga kala keenay tobanka degmo ee Ismaamulka Gaarisa, basle waxaa jiray shuruudo ku xirnaa dadka la isku darayey.
“Maamulada heer degmo ee Ismaamulka Gaarisa ayaa soo xulay dadkan una soo gudbiyey xafiiska Ismaamulka Gaarisa, Barasaabka ayaa hore u soo bandhigay qorshahan, dadkii u baahnaana markii ay maqleen iyaga ayaa banaanka is keenay” ayey BBC u sheegay Xaawo Cabdi Sahal oo ka tirsan masuuliyiinta Ismaamulka Gaarisa.
Waxay intaas ku dartay in qodobada shuruudaha lagu xiray dadka loo sameeyey guur wadareedka ay ka mid ahaayeen “ in qofku dhallinyaro ahaado, iyo in qofku uusan waligiis guursan oo ay jiraan duruufo u diiday”.
Xaawo Cabdi Sahal, waxaa kale oo BBC-da u sheegtay in gabdhaha waligoodu uu joogay goobta guur wadadreedku ka dhacayey ayna raali ka ahaayeen oo iyagu ay bixiyeen gabdhaha.
Arinta xusida muddan ayey Xaawo ku sheegtay inay tahay in dhamaan afartan iyo saddexda lamaaneyaal oo guur wadareedkoodu dhacay loo sameeyey shaqo abuurid si noloshooda curdanka ay u maareeyaan.
Dareenka Bashiir Deeqow
Dadka guur wadareedka loo sameeyey ka faa’iidaystay waxaa ka mid ahaa Bashiir deeqow Ciilmooge oo da’diisu tahay 50 jir ka yimid deeganka Ijaara, wuxuuna BBC-da u sheegay inuu ku faraxsan yahay in loo fudeeyey guurka oo itaal dhaqaale uu u waayey.
“Aad ayaan u faraxsanahay, waana aqalgalayaa, waxaan u mahadcelinayaa Ismaamulka Gaarisa siday noo caawiyeen, dareenkaygana waa mid farxad leh, ilaah ayaan u mahadnaqayaa markasta” ayuu intaas raaciyey Caruus Bashiir.
Isagoo dareenkiisa cabirayey ayuu sheegay “waxaan la aqal galayaa gabar aniga iga yar soo haasaawayney muddo, in lay soo galbiyana waxay ii tahay maalin aan sugayey”.
Intii Bashiir Deeqow nala hadlayey waxaa dhiniciisa ka baxaysay mashxarad ay samaynayeen haween ehelkiisa ah oo ku faraxsanaa aqal galkiisa.
Dabayaaqadii sannadkii hore ayaa dhalinyaro gaareysa illaa 50 ruux oo isugu jira wiilal iyo gabdho ah mar kaliya waxaa loogu sameeyay ‘’guur Wadareed’’ magaalada Mandhera ee gobolka waqooyi bari Kenya.
Guurkan ayaa ujeedadiisu aheyd in lagu kaalmeeyo dhalinyarada iyo dadka kale ee doonayay in ay qoys dhistaan balse u waayay awoodii dhaqaale sida uu sheegay xildhibaan Xuseen Waytaan oo laga soo doorto bariga magaalada Mandheera.
Waxaa uu sheegay in tallaabadan ay tahay mid billow ah isla markaana uu ku fulinayo ballan qaad uu sameyay markii uu musharaxa ahaa ee kursiga uu doonayay.
“Arrinta waxaan ballan qaaday markii aan ku jiray ololaha doorashada waxaan u go’aansaday ka dib markii aan arkay dad badan oo niyad jabsan oo aan awoodin in ay guursadaan, hadii qofku uu guursan waayo waxaa suurtagal ah in uu sameeyo waxyaabo badan oo aan munaasab ahyen sida fal danbiyeed iyo anshax xumo kale” ayuu yiri xildhibaan Xuseen Waytaan oo BBC-da u warramay.