Tan iyo markii la shaaciyay heshiis is-afgarad oo la sheegay in ay wada gaareen Itoobiya iyo jamhuuriyadda iskeed madax bannaanida ugu dhawaaqday ee Somaliland, waxaa soo baxaya falcelinno kala duwan.
Dhinaca dowladda federaalka ah, siyaasiyiinta kale ee Soomaalida iyo shacabkaba, si isku mid ah ayey u dhaliileen heshiiskan, hase yeeshee dhinaca Somaliland xukuumadda iyo shacabkaba waa ay isku khilaafeen iyadoo la’arkayay bannaan baxyo waaweyn oo ka dhacay guud ahaan magaalooyinka Somaliland.
Magaalada Boorama ee xarunta gobolka Awdal, waxaa ka dhacay dibad bixii ugu weynaa ee ka dhaca Somaliland, kaas oo shacabku ay ka mideysnaayeen aragtida ay ku diiddan yihiin heshiiska isfaham ee Itoobiya iyo Somaliland, iyadoo qaybo badan oo ka mid ah Somaliland ay ka dheceen dibad baxyo kale oo lagu taageerayo.
Dibad baxyada kaddib, saacadihii la soo dhaafay waxaa si aad ah loo hadal hayay xarigga labo wariye oo bulshada saameyn ku dhex leh, iyo is casilaadda wasiirkii gaashaandhigga ee Somaliland.
Xarigga wariyeyaasha
Wariye Maxamed Cabdi Ilig oo ah guddoomiyaha Warbaahinta MM Somali TV ayaa xabsiga loo taxaabay xilli uu ku guda jiray barnamij dood ah oo ku saabsanaa heshiiska arrinta la xiriirta badda.
Illig ayaa lala xiray wariye Maxamed Andar iyo Ilyaas Cabdinaasir oo lagu xiray magaalada Hargeysa.
Somaliland weli ma aysan caddeynin sababta loo xiray wariyeyaasha, hase yeeshee waxa loo maleynayaa in barnaamijkan ay xukuumaddu diiddantahay maadaama xariggu uu dhacay xilli uu barnaamijku si toos ah u socday.
Warbaahinta qaar ayaa ku warrameysa in la burburiyay qalabkii warbaahinta ay ka howlgalayeen.
Ma aha markii ugu horreysay ee Hargeysa lagu xiro Wariye Maxamed Cabdi Illig.
Dhinaca kale, waxaa xabsiga markale loo taxaabay wariye Cabdimaalik Muuse Coldoon, oo horay ay Somaliland u xirtay marar badan isagoo muddo xabsi ku jiray.
Cabdimaalik Coldoon ayaa bartiisa Facebook waxa uu ku shaaciyay muuqaal daqiiqado soconaya isaga oo kaga hadlay fikirkiisa ku aaddan heshiiska arrinta badda ee Itoobiya iyo Somaliland.
Coldoon oo ciwaan uga dhigay muuqaalkiisa ‘Halka aan ka taaganahay heshiiska Itoobiya dhulka lagu siinayo’ ayaa yiri, “Heshiiska noocaas ah, waa jarriimo, waa gef, waa gumeyn lagu gumeynayo dadkeenna”.
“Taliska Itoobiya waxaa nooga maqan dhul ballaaran oo uu ingiriisku siiyay, dhulkaas Itoobiya ayaa weli heysata, iyadoo ay taasi jirto suuragal ma ahan in aynu dhul kale siinno, haddii lagu helayo aqoonsi iyo haddii kalaba”, ayuu sii raaciyay Wariye Cooldoon.
Coldoon ayaa la sheegayaa in jirdil loo geystay, hase yeeshee Somaliland weli kama aysan hadal sababta rasmiga ah ee ka dambeysa xarigga wariye Cabdimaalik Muuse Coldoon.
Wasiirkii gaashaandhigga ee is casilay
Wasiirkii Gaashaandhigga ee Somaliland Cabdiqani Maxamuud Caateeyey ayaa sheegay in uu is casilay Axaddii shalay.
Wasiirka ayaa hadalkan ku sheegay waraysi uu siiyey telefiishan maxalli ah oo lagu magacaabo Horyaal TV.
Wasiirka ayaa caddeeyay in go’aanka is casilaaddiisu ay la xiriirto heshiikii is afgarad ee ay kala saxiixdeen Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed iyo Madaxweyne Muuse Bixi Cabdi.
Waxa uu si cad u sheegay in uu diiddanyahay isla markaana horjeedo heshiiska.
“Waan wada hadalnay madaxweynaha, waxan aminsanahay in Itoobiya aysan iman Karin, mana u oggoli bad kasta oo aan leenahay, sidaas ayaan madaxweynaha isku fahmi weynay”, ayuu yiri wasiir Cabdiqani Maxamuud.
Wasiirka ayaa sheegay in go’aankiisu uu ka dambeeyey kulan ay yeesheen isaga iyo madaxweyne Muuse Biixi oo ay ku kala aragti duwanaadeen.
Ka sokow wasiirka is casilay, Golaha Wasiirrada ee Somaliland ayaa kulan ay yeesheen horraan waxa ay taageereen heshiiskan is-afgarad.