Waxa magaalada Hargeysa laga bilaabay tartan dhinaca Feedhka ah, oo ah kii ugu horreeyay ee noociisa ah ee lagu qabto Jamhuuriyadda iskeed ugu dhawaaqday madaxbanaanideeda ee Somaliland.
Tartankan oo ay ka qayb galeen siddeed feedhyahan oo ka socday xarumo lagu barto feedhka oo ku yaalla magaalada Hargeysa iyo Gebilay, ayaa dhowr maalmood socon doona, sida la baahiyey.
Furitaankii tartanka oo lagu qabtay Garoonka Tima Cadde ee Hargeysa, waxaa ka qayb galay boqollaal qof oo tartankan aad u xiisaynayey.
Wasiirka Dhallinyarada iyo Ciyaaraha ee Somaliland ayaa BBC u sheegay in ay ka taxaddareen sidii loo ilaalin lahaa bedqabka tartamayaasha, isla mar ahaantaana ay diyaariyeen agabkii muhiimka u ahaa oo ay ka taxaddareen in waxyeello ay soo gaadho dhallinyarta tartamaysa, si gaar ah caafimaadka.
“Shuruuc ahaan iyo caafimaad ahaan intaba waannu maaraynay, oo amniga iyo bedqabka aad baa loo ilaaliyey, oo nidaamka caalamiga ah buu waafaqsan yahay. Mana ahaa feedhkii cuslaa ee waa ka fudud” ayaa BBC-da uu u sheegay wasiir Cabdirisaaq Muuse Faarax.
Sidee ayay u arkayeen ka soo qaybgelayaashii tartankan?
Tartankan ayaa tartamayaasha loo kala tirinayey dhibco ku xidhan habka uu ka qaybgaluhu u raaco shuruucda ciyaarta sida ay Xidhiidhka Ciyaaraha Feedhka ee Somaliland.
Siddeedda tartame ayaa u wada ciyaarayey laba laba, taas oo ay u soo gudbeen wareeggii koowaad afar tartame.
“Marka hore, dhibcahayga waxaan keenay 145, halka walaalkayga aan ka badiyey uu keenay 138, waxa aan ka sarreeyeyna yahay toddoba dhibcood la isma odhan karo waan ka badiyey ee nasiibkaa i caawiyey” ayuu yidhi Xamse Mahad oo metelayey goobta feedhka lagu barto ee ZU Boxing Centre, oo ku taal magaalada Gebilay, kana mid ahaa guulaystayaahii tartankan oo BBC-da la hadlay.
“Ciyaarta waxaa u soo diyaargaroobay guul iyo guuldarro, aniga nin saxiibkay ah baa iga badiyey, cashar bandanna waan ka bartay waxyaalaha galdalooladayda ahna in aan soo saxo tartamada danbe ayaan rajeeynayaa” ayuu yiri Maxamed Cabdi Muuse, oo metelayey Saban Boxing Center, oo Hargeysa ku taal, kana mid ahaa tartamayaashii hadhay wareeggan.
Tartankan oo ay soo gudbeen afar tartame ayaa la filayaa in wareegga labaad ay sii wada ciyaaraan afartaas tartame, oo ugu danbayn uu ka soo baxo guulaystaha u danbeeya ee tartankan.
Soomaalida iyo Feedhka
Wasaaradda Ciyaaraha ee Somaliland ayaa sheegtay in abaalmarin la guddoonsiin doono tartamaha ku guulaysta tartankan.
Feedhka ayaa ka mid ah ciyaaraha loogu jecel yahay ee adduunka laga ciyaaro, kuwaas oo ay xiiseeyaan taageerayaal aad u tiro badan.
Balse, tartanka feedhka ayaan ka mid ahayn ciyaaraha sida weyn looga tixgeliyo guud ahaan dhulka Soomaalida.
Soomaaliya waxaa jirtayba mar la hakiyey ciyaarta feedhka xilligii dawladdii Kacaanka.
Xidhiidhka Soomaaliyeed ee feedhka (SBF) waxa uu soo bilowday sanadkii 1935-kii, balse waxaa ciyaarahan ka mamnuucay dalka 1978-dii dowladdii milateriga ahayd ee xilligaasi jirtay, ka dib markii uu qof dhintay isagoo ka qayb qaadanaya tartan feer. 40 sano ka dib – 2018 – ayaa dib loo bilaabay goobaha lagu barto feerka.
Soomaaliya weligeed kama ay qayb galin tartanka feedhka ee ciyaaraha Olombigga, billad ay ku guulaysatana waxaa sannadahan dambe jiray qaar aan badnayn oo Cayaaryahan Mudalib Mahad Faarax uu ka soo hooyey tartamo gobolka Afrikada bari ka dhacay, Sidoo kale waxaa jira ciyaartoy Soomaali ah oo ku nool qurbaha kuwaas oo isku deyeya in ay tatankan guul ka gaadhaan.
Dadkaas waxaa ka mid ah Ramla Cali oo ku rejo weyn in Soomaalida ay ku metesho feedhkaas fagaarayaasha iyo tartamada caalamiga sida cayaaraha Olombigga ee haatan dalka Faransiiska, gaar ahaan Paris ka socda.
Ciyaaraha fudud ee lagaga qayb galo tartammada Olombikada sida orodka Soomaali badan ayaa guul ka gaadhay sida Cabdi Bile oo hore Soomaaliya guul weyn ugu soo hooyay iyo orodyahanka Soomaaliga ee Mo Farah oo UK u orda kaas oo wacdaro dhigay Olombikadii laba jeer oo kala duwan.
Ciyaaraha fudud ee feedhku ka mid yahay ayaa ka mid ah waxyaalaha dad badan u arkaan in shaqo abuur u noqon karo dhallinyarta Soomaaliyeed.