Sharci dejiyeyaasha baarlamaanka Iran ayaa soo bandhigay todobaadkan mooshin u aqoonsanaya milateriga Kanada “argagixiso”, sida laga soo xigtay wakaaladda wararka ee dawladdu ay maamusho.
Arrintan ayaa daba socota ka dib markii Kanada ay sheegtay inay ilaalada kacaanka ee Iran u aqoosatay inay yihiin argagixiso.
Qoraal ay saxiixeen 250 xubnood oo ka tirsan barlamaanka Iran ayaa dhaleeceeyey go’aanka ay Kanada ugu dartay ilaalada kacaanka liiska argagixisada, waxayna ku tilmaameen inu yahay mid aan caqli ku fadhiyin, xad gudubna ku ah xeerarka caalamiga.
Kanada ayaa liiska argagixisada ku dartay ilaalada kacaanka ee Iran, ayadoo ku biirtay Maraykanka oo talaabadaas hore u qaaday, ujeedada ay ka leedahayna waxaa lagu sheegay in ay tahay sidii cadaadis loogu saari lahaa dalalka reer Yurub inay iyaguna mowqifkaas qaataan.
Talaabadan ayaa micnaheedu wuxuu noqonayaa in boolisku ay wixii hadda ka dambeeya eedeyn ku soo oogi karaan ciddii taageero maaddi ah ama mid dhaqaale u fidisa ilaalada kacaanka, waxaana baananka laga dalban doonaa inay xannibaan xisaabaadka hay’adaas alala xiriirinayo.
Maraykanka ayaa ciidankaas, oo ka tirsan milateriga Iran, u aqoonsaday koox argagixiso 2019.
Kanada waxaa ku nool mujtamac balaaran oo siyaasadda si weyn ugu jira oo ka soo jeeda Iran, qayb ahaanna waxay gacan weyn ka gaystaan sidii dadka dulman ee gudaha Iran jooga, doonayana inay dibadda u baxsadaan ay Fiisayaal ugu dalbi lahaayeen.
Bishii Janaayo 2020, ayaa ilaalada kacaanka waxay toogasho ku soo rideen duullimaadka 752 ee shirkadda dayaaradaha ee Ukraine, in yar ka dib markii ay ka duushay garoonka dayaaradaha ee magaalada Tehran, ayadoo ku sii jeedday magaalada Kyiv, waxaana shilkaas ku dhintay 176 qof oo ay ku jireen tiro badan oo ah dad xiriir adag la lahaa Kanada.
Waxaa kaloo ilaalada kacaanka lagu eedeeyey inay faragelin ka sameeyaan dibadda, dalka Kanadana ay ka gaystaan hanjabaado iyo cabsi gelin ku wajahan qurba joogta reer Iran.
Iran waxay sheegatay in diyaaradda Ukraine si khaldan gantaal loogu riday, xilli uu sare u sii kacayey xiisadda u dhaxaysa reer galbeedka iyo Iran.
Go’aanka Canada ayaa yimid ayadoo Iran ay isu diyaarinayso doorasho madaxweyne, ka dib markii madaxweynihii dalkaas Ibrahim Raisi uu ku geeriyooday shil dayaaradeed, waxaana sidoo kale ay arrintan imaanaysaa ayadoo Iran ay la daalaa dhacayso xiriirka aan cagaha badan ku taaganayn ee ay dunida inteeda kale la leedahay iyo dhaqaalaha gudaha oo aad u liita.
XIGASHADA SAWIRKA,GETTY IMAGES
Mowqifka ay Kanada qaadatay ayaa waxaa jawaab ka bixiyey wasiirka KMG ah ee arrimaha dibadda e Iran Cali Bagheri oo hoosta ka xarriiqay “kaalinta ilaalada kacaanka ee la dagaallanka kooxda khilaafada Islaamiga”, wuxuuna intaa ku daray in xukuumadda Ottawa ay qaadi doonto mas’uuliyadda ficilladeeda.
Wasiirka bedqabka shacbiga ee dalka Kanada Dominic LeBlanc wuxuu sheegay in go’aanka xukuumadiisa uusan la xiriirin cadaadis siyaasadeed, laakinse ma uusan sheegin sababta ay go’aanka u qaateen.
Warqad ay koox xildhibaanno ah u qoreen ra’iisul wasaaraha Kanada Justin Trudeau ayey kaga dalbadeen in ilaalada kacaanka ee Iran lagu daro liiska kooxaha aragagixisada, waxayna ku doodeen in ciidanakaas uu kaalin weyn ka cayaaray sidii taageero loo siin lahaa kooxda Xamaas, ka hor iyo ka dib weerarkii 7 Oktoobar ee sababay dagaalka ilaa maanta ka socda Qasa.
BBC SOMALI