Sida ay qortay warbaahinta Masar iyo qaar kamid ah wakaaladaha warar ee dunida, sanadkii 1995 tii, madaxweynihii hoe ee Masar Xusni Mubarak ayaa ka badbaaday iskuday dil isaga ku sugna gudaha caasimadda Itoobiya ee Addis Ababa.
Koox hubaysan ayaa wadada u galay waxayna rasaas ku fureen kolonyadii galbineysay, xilli uu u sii socday xarunta uu ka dhacayay shirka madaxda Afrika ee ka qayb galayay kulan ay Midowga Afrika lahaayeen.
Sida ay sheegeen dad goobjoogayaal ah falka ayaa ka dhacay meel u dhaw safaaradda Falastiin, oo aan sidaasna uga fogayn garoonka diyaaradaha. Wuxuu ku bilowday laba gaari oo wada halmar ku soo baday, kadib rasaas aan kala joogsi lahayn ooda ka qaaday. Ilaaladii Mubarak hal gaari ayay isku aruursadeen, halka ciidamadii Itoobiyaanka ahaa ay rasaas jawaab celin ah fureen.
In kasta oo gaariga uu saarnaa ay xabado ku dhaceen, hadana isaga oo wax dhib ah ama dhaawac ah ma gaarin. Isla markiiba hoygii magaalada uu ka daganaa ayu uku noqday, isaga oo shir uu ku qabtay garoonka diyaaradaha uga warrmaya sida ay wax u dhaceen, iyo sida ay rasaas ugu dul hoobatay gaariga aan xabadu Karin ee uu saarnaa.
“Waxaan ka war helay gaariga buluug ah oo nalugu hor jaray iyo qof ka soo booday. Kadibna rasaas ayaa ooda nalooga qaaday…waxaan xaqiiqsaday in rasaastu ay gaadiidka aan saarnahay ku dhacayso,” ayuu yiri Xusni, isaga oo sheegay in uu indhihiisa ku arkay ragii soo weeraray.
Maalinkaas habeenkeedii ayay dawladda Itoobiya a hadashay dhacdada, iyada oo sheegtay in ilaa sagaal nin oo Carab ka soo jeeday ay weerarka fuliyee, laba ka mid ahna la dilay. Sidoo kale waxay xogta ku dareen in laba askari oo Itoobiyaan ah meesha lagu dilay.
Xusni wuxuu dhankiisa sheegay in shan ilaa lix nin ay weerarka fuliyeen, saddex ka mid ah ilaaladiisana meesha lagu dilay.
Markiiba waxaa tuhan wayn laga qaaday in ay falkaas ku lug lahaayeen kooxdii islaaiyiinta ahayd ee dooneysay in xukunka kala wareegto, horayn dagaallo ula galay xukuumadiisa. Sidoo kale waxaa la tuhmay in Sudaaniyiintu ay ku lug lahaayeen, xilligaas oo Maraykanka iyo Masarba ay eedeymo u soo jeediyeen.
Mursi ayaa markii uu qabanayay shirka jaraa’id waxa uu muujiyay in Sudan ay ku lug yeelan karto dhacdada. Mar uu wariye waydiiyay “in waddan dariska ah” uu ku lug yeelan karo dhacadada ayaa yiri: “ma suudaan ayaan ula jeedaa? Waa suragal, aad ayay suuragall u tahay.
Balse wasiirkii arimaha dibadda ee Sudan ee xilligaas ayaa diiday in ay wax lug ah ku lahaayeen dhacdada, waxa uuna sheegay “sida ay uga xun yihiin wixii dhacay”.
Qof sheegtay in uu ka tirsan yahay Kooxda hubaysan ee Kacaan Islaamiga ah ee Curtay ayaa soo wacay wakaalada ah caalamiga ah xafiisyada ay ku leeyihiin Qaahira, waxa uuna amaan kala dul dhacay kooxdii weerarka gaysatay.
Markii uu hadalka dhamaystay ayuu jaray taleefankii isaga oo aan wax su’aal ah uga jawaabin wariyaashii uu soo wacay.
Mubaarak ayaa dalka masar dib isaga laabtay, waxaana ka galbiyay garoonka diyaaradaha ee dalkiisa waardiye aad u badan. Sidoo kale xilligaas waxaa dalka ka maqnaa labadii wiil ee u dhalay iyo xaaskiisii.
Wariyayaasha ayaa sidoo kale su’aalo ku harqiyay isaga oo ku sugaan garoonka diyaaradaha.
“Wax walba oo dhaca masar ma gilgili karaan mana ka niyad jabeyno inaan la dagaalano argagixisada,” ayuu yiri. “Sida aad arki kartaan waan fiicanahay amnigaynu waa fiican yahay. Waligeyba Alle ayaan aaminsanaa, in uu I ilaalinayana waan aaminsanaa.”
Dhanka kale Israa’iil ayaa ka hadashay shirqoolka uu ka badbaaday Mubarak, iyada oo wasiirkoodii arimaha dibadda ee xilligaas, Shimon Peres uu sheegay in uu ku farxay in uu isku day dil ka badbaaday Mubarak.
“Waan ku farxay Mubaarak waxaba ma gaarin waxa uuna sii ambaqaadi doonaa hugaamintiisii muhiimka ahayd,” ayuu yiri. Sidoo kale ra’iisul wasaarihii Israa’iil ee xilligaas Yitzhak Rabin, ayaa cambaareeyay dhacdada, isaga oo ku eedeeyay “kooxaha xagjirka ah”.