Baaris BBC-du sameysay oo daaha ka rogtay koox caalami ah oo ku hawlan xadgudubyo ka dhan ah daanyeerrada yicista ah

Haweeyney Ingiriis ah ayaa qiratay dambi ah in ay qayb ka ahayd koox caalami ah oo ku lug leh jirdil iyo xadgudubyo kale oo lagula kacay Daanyeerro yicis ah.

Holly LeGresley oo ah 37 jir ka timid degmada Kidderminster ayaa qayb ka ah koox gaara oo internet-ka isticmaasha, kuwaas oo lacag ku siiya shakhsiyaad ku sugan dalka Indonesia dilka iyo xadgudubyada loo geysto Daanyeerrada yaryar.

Eedeymahan ayaa imaanaya kaddib baaris ay muddo sanad ah sameynayeen koox ka tirsan BBC-da.

Digniin-sheekadan waxa ku jira dhacdooyin murugo leh.

LeGresley ayaa maxkamadda horteeda ka qiratay in ay dambi gashay, iyadoo ka jawaabaysa eedda ah in ay sababtay, isla markaana ay fududeysay jirdil iyo xadgudub lagula kacay Daanyeerro yaryar, iyadoo u sii maraysa Internet-ka.

Dacwad oogayaasha ayaa sheegay in LeGresley ay muujisay doonisteeda ku aadan in la dhibaateeyo makhluuqaadka jilicsan. Sidoo kale waxay necbayd haweenka uurka leh iyo caruurta.

LeGresley waxay qayb ka ahayd koox kuwada xiriiri jirtay aaladda ‘’Telegram’’, iyadoo dajin jirtay qorshayaasha iyo maalgalinta kooxda ku lugta leh tacdiibinta Daanyeerada, waxayna ku qasbi jirtay kuwa kale in ay sawirro iyo muuqaallo ka soo qaadaan marka ay kula kacayaan xadgudubyada gudaha dalka Indonesia.

Kooxdan ayaa afkaar is waydaarsigooda u adeegsan jiray muuqaallo lagu cadaabayo Daanyeerada, sida iyagoo dab la qabadsiiyay Daanyeerro nool, iyo iyagoo meel laga tuurayo.

Markaa dabadeed, fikradihii oo ay lacag la socoto ayaa loo dirayaa kuwa muuqaalka sameeya ee ku sugan Indonesia, taasoo mararka qaarkood keenta dhimashada Daanyeero yaryar oo seyntoodu dheertahay, inta hawshu socoto.

Waxay isticmaalayeen magac u gaara ah ‘’kuwa wax gawraca’’ LeGresley ayaa mar isha ku haysay sida kooxdan ay u cadaabayaan Daanyeer yar oo caana nuug ah.

LeGrislie ayaa lagu wadaa in uu xukun ku dhaco 7 June ee soo socota.

BBC Eye ayaa ogaatay arintan iyadoo qayb ka ah koox uu maamullo nin Maraykan ah oo loogu yeero Mike Macartney, kaas oo ahaa mishiidiyo hore xukun ugu dhacay, muddana xabsi ku qaatay, waxana loo yaqaanaa magaca ‘’Boqorka Tacadiyada’’.

LeGresley, oo xiligaas la nooleyd waalidkeed gobolka Midlands, waxay qayb ka ahayd kuwa ugu firfircoon ee qaybta ka ah kooxdan, wuxuna Mike Macartney u magacaabay isu duwaha kooxda.

Badnaaba si gaara ayay fariimo ugu diri jirtay Macartney, oo bishan lagu helay dambiga ah xadgudubyada ka dhanka ah xayawaanka dalka Maraykanka, wuxuna wajahayaa xabsi shan sano ah.

Kevin Lacks-Kelly, oo ah madaxa unuga qaran ee qaabishan dambiyada ka dhanka ah xayawaanka ayaa sheegay in LeGresley ay ka ciyaartay kaalin muuqata kooxdan tacadiyadda u gaysata xayawaanka.

Waxa uu sheegay in ay ka weyneyd in ay ahayd kormeere oo kaliya, balse ay lacago u ururin jirtay, muuqaaladii hore si ay isu waydaarsadaan kooxda dhexdooda, iyadoo shabakadda ka ahayd admin, kuna soo dhaweyn jirtay dadka cusub.

‘’Waxan baarayay dambiyada la xiriirra xayawaanka 22 sano, aad ayay ii murug galineysaa inaan iraahdo, kani waa kiiskii ugu xumaa ee aan abid baaro ama aan arko,’’ ayuu yiri.

Sarah Kite, oo wax ka aasaastay urur caawiya xayawaanka oo baaris ku sameysay kooxdan, ayaa sheegtay in LeGresley ‘’waxan shaki ku jirin in ay ku raaxeysaneysay muuqaalka ay daawneysay ee yicista Daanyeerada loo geysanayo fallalka argagaxa leh iyo xanuunka hayay xiliga ay naftooda la halgamayeen’’.

‘’Baaxadda inxiraafka iyo fasahaadka…… ee fududeynta fallalka bahalnimo, jirdilka iyo naf dhaafinta yicista yaryar ee Daanyeerada waxay ahayd xanuun, arin aan waligey horey u arkin,’’ ayay tiri.

Haweeyney kale, Adriana Orme, ayaa Iyana ka soo muuqatay maxkamadda magsitrates’ Salaasadii, iyadoo lala xiriirinayo shabakaddan.

Islaantan 55 jirka ah ayaa loo tixgaliyay in aanay dambi galin marxaladdan la xiriirta eeddaha ka dhanka ah ee ah in ay sababtay waxyeeleynta xayawaanka.

Orme waxa ay maxkamadda ka soo muuqan doontaa 5 June ee soo socota.

Shabakadda Caalamiga ah

Ugu yaraan 20 qof ayaa la dul dhigay baaritaan dunida oo dhan sanad kii la soo dhaafay, taas oo dabo joogtay baarista BBC-da.

Sedex kamid ah horey ayaa xukun ugu dhacay dalka Maraykanka, waxana ku jiray hoggaamiyaha kooxda, Macartney.

David Christopher Noble, oo ah 48 jir horey uga tirsanaa ciidamada cirka Maraykanka ayay maxakamad ciidan ku riday xukun, waxana laga saaray milatariga. Nicole Devilbiss ayaa isna wajahay dacwad lamid ah tan Macartney, waxayna labadooduba wajahayaan xabsi shan sano ah.

BBC-da ayaa kashiftay labo hoggaamiye oo kale oo qayb ka ah shabakadda xadgudubyada kula kacda Daanyeerada – Stacey Storey, waa ayeeyo da’da afartanaadka ku jirta oo ka timid gobolka Alabama iyo nin loo yaqaano ‘’Mr Ape’’, oo aanan sheegi Karin magaciisa dhabta ah sababbo la xiriirra bad qabkiisa.

Labadoodaba waxa la filayaa in ay wajahaan dacwado la xiriirra kaalintooda kooxahan.

Booliska Indonesia ayaa sidoo kale xiray labo tuhmane oo ku eedeysan jirdilka iyo tacdiibinta Daanyeerada.

Asep Yadi Nurul Xikmah ayaa lagu soo oogay jirdilka xayawaanka, waxana lagu xukumay sedex sano oo xabsi ah.

M Ajis Rasjana ayaa isna lagu xukumay sideed bilood – oo ah xabsiga ugu badan ee u yaala ku xadgudubka xayawaanka.

BBC SOMALI XIGASGO